Rynek farmaceutyczny oferuje wiele preparatów zawierających w składzie beta-glukan, które mają na celu poprawę odporności organizmu. Występuje pod postacią kapsułek, syropów dla dzieci, a nawet żelek. Czy rzeczywiście chroni organizm przed zachorowaniem na przeziębienie i grypę?
Beta glukan jest naturalnym polisacharydem występującym w ścianie komórkowej drożdży piwnych Saccharomyces cerevisiae, grzybów i niektórych bakterii. W zależności od źródła, beta glukany różnią się właściwościami tj. rozpuszczalność, masa cząsteczkowa, struktura trzeciorzędowa, stopień rozgałęzienia, efektami immunostymulującymi. Istnieją jego dwa izomery 1,3-D/1,6-D i 1,3-D/1,4-D. Pierwszy z nich jest nierozpuszczalny w wodzie i występuje m.in. w produktach piekarniczych. Drugi (1,3-D/1,4-D) jest rozpuszczalny w wodzie i obecny tylko w nieprzetworzonych produktach naturalnych takich jak otręby z jęczmienia i owsa [1]. Sugeruje się, że im wyższy stopień złożoności konstrukcyjnej beta glukanów, tym silniejsze działanie immunomodulujące i przeciwnowotworowe [3].
Beta glukany po podaniu doustnym wprowadzane są do jelita, a potem wychwytywane przez makrofagi. Następnie ulegają internalizacji i rozdrobnieniu do beta glukanów mniejszej wielkości . W kolejnym etapie zostają przetransportowane do szpiku i układu siateczkowo- śródbłonkowego . Małe fragmenty β – glukanów są następnie uwalniane przez makrofagi i wychwytywane przez krążące granulocyty , monocyty i komórki dendrytyczne . Wywołuje to odpowiedź immunologiczną organizmu [3].
Stan aktywności makrofagów trwa 72 h, po czym wraca do stanu wyjściowego. Biorąc pod uwagę formę podania, zdaniem Wurscha i wsp., forma kapsułek nie jest zbyt dobra, z powodu wysokich kosztów wytwarzania, a bardziej przystępne wydaje się być przyjmowanie samego błonnika owsianego lub hydrolizatu o podwyższonej zawartości b-glukanów [4].
In vivo po podaniu u ludzi zdrowych zauważono wzmożoną aktywność makrocytów oraz neutrofil. Przeprowadzono badania, w których brały udział 162 osoby, z których 50 osób to mężczyźni, a 112 kobiety. Wszyscy badani doświadczyli przynajmniej trzech epizodów grypy w ciągu 6 miesięcy przed rozpoczęciem badania. Wiek, wartość BMI i średni obwód talii nie różnił się między grupami na początku badania. Pacjenci zostali losowo przydzieleni do spożywania 900 mg nierozpuszczalnego beta-glukanu z drożdży ( Yestimun ® dostarczonych przez Leiber GmbH , Niemcy) lub placebo (maltodekstryna). Pacjenci spożywali 2 kapsułki dziennie- rano i wieczorem. Badanie miało charakter próby podwójnie ślepej i trwało 16 tygodni. Okazało się, że podawanie drożdży w kapsułkach zmniejszyło występowanie przeziębienia z objawami infekcji o 25% w porównaniu z placebo. Ponadto spowodowało łagodniejszy przebieg przeziębienia w przypadku zachorowań. Wyniki te są zgodne z badaniami z 2012 roku przeprowadzonymi przez Graubaum H-J, Busch R, Stier H, Gruenwald J. Jednak dokładny mechanizm działania immunostymulującego zależny jest od drogi podania[2].
Właściwośći immunomodulujące beta – glukanów pochodzących z tego samego źródła, mogą się znacznie różnić w zależności od stopnia czystości [5].Obecne badania dowiodły bezpieczeństwa nierozpuszczalnego ( 1,3 ) – ( 1,6 ) – beta – glukanu otrzymanego z drożdży piwnych . Podsumowując, badania potwierdzają immunostymulujący efekt beta- glukanu pozyskanego z wysoko oczyszczonego wyciągu z drożdży. Oznacza to poprawę w obronie organizmu przed patogenami . Warto zauważyć, że redukcja epizodów przeziębienia była o 20-25 % w dwóch niezależnie wykonanych badaniach, co podkreśla siłę efektu biologicznego preparatu zawierającego (1,3 ) – ( 1,6 )-beta – glukan z drożdży.
Przy kupowaniu preparatów należy zwrócić uwagę na rodzaj beta-glukanu i należy zażywać go systematycznie, gdyż efekt immunomodulujący utrzymuje się przez 72 godziny od podania. Warto podkreślić, że przyjmowanie błonnika może być równie skuteczne co zażywanie preparatów handlowych [2].
Źródła:
[1] Wing Keung Chan i wsp. The effects of β-glucan on human immune and cancer cells J Hematol Oncol 2009;2: 25.
[2] Auinger A. i wsp. Yeast (1,3)-(1,6)-beta-glucan helps to maintain the body’s defence against pathogens: a double-blind, randomized, placebo-controlled, multicentric study in healthy subjects, European Journal of Nutrition 2013
[3] Dalia Akramienė, Anatolijus Kondrotas Janina Didžiapetrienė Akramienė D. i wsp. Effects of β-glucans on the immune system. Medicina (Kaunas) 2007; 43(8)
[4] Gibiński M. β–glukany owsa jako składnik żywności FUNKCJONALNEJ funkcjonalnej .Żywność. Nauka. Nauka. Technologia. Technologia. Jakosc, 2008, 2 (57), 15 – 29 Jakość 2007; 2 (57), 15 – 29 MAREK Gibiński
β-GLUKANY OWSA JAKO SKŁADNIK ŻYWNOŚCI
[5] Vetvicka V, Vetvickova J.Beta1,3-Glucan: silver bullet or hot air? Open Glycosci 2010; 3:1–6