Rola wapnia w leczeniu alergii

Postanowiliśmy sprawdzić czy stosowne jest podawanie pomocniczo wapnia w terapii chorób alergicznych. Sprawdziliśmy również jako rolę odgrywa wapń w przebiegu tych chorób i czy jego działanie jest na tyle znaczące, że powinno być brane pod uwagę przy ustalaniu farmakoterapii.
Podając za “Calcium and lymphocyte activation“ (Warner C. Greene, Christine M. Parker, Charles W. Parker) wapń spełnia istotą rolę w aktywacji lifmocytów. We wspomnianym artykule badano rolę zjonizowanego wapnia we wczesnych fazach aktywacji ludzkich limfocytów, występujących we krwi obwodowej, poprzez stymulację komórek wapniowych jonoforem A23187 oraz przy użyciu mitogennych lektyn w szerokich zakresach stężeń wapnia. Odpowiedzi limfocytów na jonofor A23187 wykazały praktycznie całkowitą zależność od obecności zjonizowanego wapnia, jakkolwiek nie udało się w wystarczający sposób tego potwierdzić przy udziale mitogennych lektyn ( z uwagi na krótki czas prowadzonych badań nad transportem aminokwasów, nagromadzeniem cyklicznego AMP i przemianami fosfatydyloinozytolu). Po wykonaniu tych badań wysnuto wniosek, że wapń spełnia ważną rolę zarówno we wczesnych, jak i późnych fazach aktywacji limfocytów. Według (Elkord E.: “Role of regulatory T cells in allergy: implications for therapeutic strategy. Inflamm. Allergy DrugTargets”) choroby alergiczne mogą być związane z niedoborem lub zaburzoną funkcją np. limfocytów T regulatorowych.
Dalej, podając za „Calcium signaling in lymphocytes” (Masatsugu Oh-hora, Anjana Rao) w komórkach układu immunologicznego sygnały wapniowe są niezbędne dla różnorodnych funkcji tych komórek, w tym funkcji efektrowej a także różnicowania i transkrypcji genów. Po pobudzeniu immunoreceptorów, takich jak receptory limfocytów T czy B, a także receptorów Fc czy komórek NK, wewnątrzkomórkowe stężenie jonów wapniowych wzrasta (jako wynik dwóch niezależnych procesów: ‘uciekania’ zapasów wapniowych siateczki śródplazmatycznej oraz otwarcia kanałów wapniowych). Tak więc wapń spełnia funkcje uniwersalnego przekaźnika, także w układzie immunologicznym, biorąc udział w przekazywaniu sygnałów sterujących proliferacją, różnicowaniem, apoptozą oraz transkrypcją w komórkach limfocytów T i B, komórkach tucznych i innych.
Są to kolejne badania, które potwierdzają, że wapnia jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego i spełnia ważne funkcję w szlakach sygnalizacyjnych i regulacyjnych komórek układu odpornościowego, a także innych komórek naszego organizmu. Jednocześnie zaburzenia w tych szlakach mogą prowadzić do wystąpienia odczynów alergicznych, jak np. atopowego zapalenia skóry (podając za „The possible role of TRPC6 in atopic dermatitis” Xiao-Dong Sun, Yang You, Li Zhang, Song Zheng, Yuxiao Hong, Jie Li, Xing-Hua). Główną przyczyną tego schorzenia są zaburzenia w ścieżce regulacyjnej jonów wapniowych. W konsekwencji doprowadza to do zaburzeń keratocytozy co skutkuje dysfunkcją bariery skórnej.
Jako, że zaburzenia w szlakach wapniowych mogą doprowadzić do powstania chorób alergicznych, to kolejnym pytaniem jest czy podawanie wapnia mogłoby przyczynić się do zmniejszenia częstości zapadania na choroby alergiczne. Podając za “Dietary Intake of Seaweed and Minerals and Prevalence of Allergic Rhinitis in Japanese Pregnant Females: Baseline Data From the Osaka Maternal and Child Health Study” (Yoshihiro Miyake, MD, Satoshi Sasaki, MD, PhD, Yukihiro Ohya, MD, PhD, Shoichi Miyamoto, MBA, Ichiro Matsunaga, ME, Toshiaki Yoshida, PhD, Yoshio Hirota, MD, PhD, Hajime Oda, MD, PhD, The Osaka Maternal And Child Health Study Group) dodatkowe przyjmowanie wapnia może zmniejszyć częstość występowania alergicznego nieżytu nosa. W przeprowadzonym badaniu Japońscy naukowcy chcieli wykazać czy tradycyjna japońska dieta może wykazywać ochronny wpływ w przypadku chorób alergicznych. Badane były zależności pomiędzy spożyciem wodorostów, warzyw, owoców, błonnika, przeciwutleniaczy i minerałów – właśnie wapnia, a także fosforu, a występowaniem alergicznego nieżytu nosa. Badacze stwierdzili znaczącą odwrotność zależności dawka – odpowiedź między spożyciem wapnia i fosforu, a częstością wystąpienia alergicznego nieżytu nosa. Nie zaobserwowano takiego związku w przypadku spożycia wodorostów, warzyw, owoców, witamin C i E, błonnika czy cynku. Pewnym ograniczeniem tego badania była jednak grupa badawcza, którą stanowiły Japońskie kobiety w ciąży, dlatego też bez przeprowadzenia dodatkowych badań, trudno rozciągnąć wysnute wnioski na szerzej pojętą populację.
Dalej, podając za “Reduction of reactivity to allergic rhinitis with intravenous administration of calcium. Clinical-experimental study on the effect of changes of local airway resistance after nasal allergen provocation” (Bachert C, Drechsler S, Keilmann A, Seifert E, Schmidt R, Welzel D.) wykazano, że dożylne podanie wapnia zmniejsza reakcje alergiczne typu I. Antyalergiczną aktywność wapnia badano na grupie 25 pacjentów z alergicznym zapaleniem błony śluzowej nosa podając im dożylnie wzrastające dawki wapnia (Calcium-Sandoz), podczas, gdy grupa kontrolna otrzymywała placebo. Zaobserwowano znaczący efekt ochronny wapnia w stosunku do grupy otrzymującej placebo – w grupie otrzymującej wapń konieczne było podanie wyższych stężeń alergenów aby wywołać reakcję alergiczną.
Kolejne badanie potwierdzające skuteczność wapnia w alergicznym nieżycie nosa zostało opisane w artykule J Allergy Clin Immunol. 1993 Feb;91(2):599-604. “Influence of oral calcium medication on nasal resistance in the nasal allergen provocation test.” (Bachert C, Drechsler S, Hauser U, Imhoff W, Welzel D.). W badaniu wykorzystującym placebo, podwójnie ślepą próbę oraz badanie krzyżowe uzyskano wyniki pokazujące, że 1000 mg wapnia podanego doustnie znacząco zmnejsza indukowany alergenem obrzęk błony śluzowej nosa. Jakkolwiek inne objawy, takie jak nadmierne wydzielanie czy kichanie nie zostały zredukowane. To badanie jako pierwsze potwierdza pozytywny efekt doustnego podawania wapnia na objawy alergicznego nieżytu nosa.
Po przeanalizowaniu zebranych przez nas materiałów, doszliśmy do pewnych wniosków, które pozwoliły nam zająć stanowisko w postawionym problemie. Opierając się na doniesieniach naukowych i licznych badaniach możemy stwierdzić, że zaburzenia równowagi wapniowej w organizmie mogą doprowadzić do chorób o podłożu alergicznym (np. atopowe zapalenie skóry). Ważna jest również jego rola w prawidłowym funkcjonowaniu układu immunologicznego. Podanie wapnia może załagodzić pewne objawy lub nawet im zapobiec (np. obrzęk błony śluzowej nosa). Należy jednak pamiętać, że może być stosowany jako preparat pomocniczy stosowany razem z lekami, które są zalecane jako podstawowe w farmakoterapii chorób alergicznych.