Granat (Punica granatum L.) jest to niewielkie drzewo z rodziny Punicaceae uprawiane głównie w Azji, Afryce Północnej, w obszarze basenu Morza Śródziemnego i na Bliskim Wschodzie. Stosowany już w medycynie ludowej, obecnie zwrócił uwagę ze względu na liczne właściwości zdrowotne [1]. Został również okrzyknięty „eliksirem młodości” [2]. Ekstrakty z tej rośliny znane są ze swoich właściwości przeciwcukrzycowych, przeciwzapalnych, przeciwutleniajacych, przeciwnowotworowych i były stosowane już od czasów starożytnych w leczeniu infekcji pasożytniczych, bakteryjnych, wrzodów, biegunki, czerwonki, krwotoków oraz patologii układu oddechowego [3]. Aktualnie zauważamy rosnące zainteresowanie leczniczym zastosowaniem Punica granatum. Naszą uwagę zwrócił olej otrzymywany z nasion granatu.
Nasiona granatu są źródłem oleju zawierającego nienasycone kwasy tłuszczowe (NKT) takie jak kwas linolowy, linolenowy, oleinowy, punikowy a także innych lipidów np. kwasu stearynowego i palmitynowego. Kwas punikowy stanowi 70 -76 % oleju z nasion granatu (PSO) i jest dla niego unikalny [4].
Dzięki zawartym składnikom olej działa m.in. antyoksydacyjnie, zmniejsza poziom cholesterolu oraz zapobiega chorobom układu sercowo-naczyniowego [3]. Przeprowadzone badania wykazały potencjalny wpływ kwasy punikowego na wzrost komórek raka sutka. Wyniki wskazują, że kwas punikowy hamuje rozwój tych komórek i zapobiega procesowi nowotworzenia [5]. Dzięki innym doświadczeniom przeprowadzonym na modelach zwierzęcych odkryto, że suplementacja PSO chroni przed wpływem diety wysokotłuszczowej na wzrost masy ciała. Ponadto wykazano, że zwiększa wrażliwośc komórek na insulinę[6], co obniża ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 [7]. Dodatkowo kwas punikowy zwiększa aktywację PPAR α i PPAR γ (PPAR – receptory aktywowane przez proliferatory peroksysomów), co sugeruje jego działanie przeciwzapalne [8]. Doustne podawanie PSO zmniejsza częstość występowania martwiczego zapalenia jelit, poprawia ich morfologię i indukuje proliferacje nabłonka w jelicie krętym [9].
Prowadzone są liczne badania dotyczące zastosowania PSO w leczeniu osteoporozy. Spilmont i wsp. wykazali korzystne działanie PSO zapobiegające spadkowi masy kostnej. Zawarty w oleju kwas punikowy jest absorbowany w jelitach i przekształcany do kwasu rumenowego (CLA). CLA obniżania aktywności osteoklastów i zmniejsza szybkość resorpcji kości. Efektem tego jest pozytywny wpływ na mineralna gęstość kości (BMD), która jest standardem referencyjnym w rozpoznaniu osteoporozy [10].
Pomimo tak licznych badań, wciąż nie poznano wszystkich korzyści płynących ze stosowania PSO. Prowadzone obecnie doświadczenia dają nadzieję na wykorzystanie PSOw leczeniu niedotlenienia, niedokrwienia oraz starzenia mózgu, uszkodzeń wątroby i AIDS [2]. Przyszłość oleju z pestek granatu jest więc niezwykle obiecująca.
Piśmiennictwo:
1. REVIEW Hmid I., Elothmani D., Hanine H., Oukabli A., Mehinagic E., Comparative study of phenolic compounds and their antioxidant attributes of eighteen pomegranate (Punica granatum L.) cultivars grown in Marocco, Arabian Journal of Chemistry, 2013 8.
2. Teixeira da Silvaa J. A., Ranac T. K., Narzaryd D., Vermae N., Meshramf D. T., Ranadeg S. A. Pomegranate biology and biotechnology: A review , Scientia Horticulturae, 2013, 6, 160, 85–107
3. Al-Muammar M. N., Fozia Khan F., Obesity: The preventive role of the pomegranate (Punica granatum), 2012, 6, 28, 595–604
4. Viladomiu M., Hontecillas R., Lu P., Bassaganya-Riera J, Preventive and Prophylactic Mechanisms of Action of Pomegranate Bioactive Constituents, Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine Volume 2013, 2013
5. Calder P.C., Long chain fatty acids and gene expression in inflammation and immunity, 2013,6, 16, 4, 425-33
6. Vroegrijka I. O. C. M., van Diepena J. A., van den Bergb S., Westbroekc I., Keizerd H., Gambellid L, Hontecillase R, Bassaganya-Rierae J, Bondage G. C.M. , Romijna J. A., Havekesa L. M., Voshola P. J., Pomegranate seed oil, a rich source of punicic acid, prevents diet-induced obesity and insulin resistance in mice, Food and Chemical Toxicology, 2011, 6, 49, 1426 – 1430
7. Banihania S., Swedana S., Alguraanb Z, Pomegranate and type 2 diabetes, Nutrition Research, 2013, 6, 33, 5, 341–348 5. Calder P.C., Long chain fatty acids and gene expression in inflammation and immunity, 2013,6, 16, 4, 425-33
8. Calder P.C., Long chain fatty acids and gene expression in inflammation and immunity, 2013,6, 16, 4, 425-33
9. Coursodon-Boyiddle C. F., Snarrenberg C.L., Adkins-Rieck C. K. ,Bassaganya-Riera J., Hontecillas R., Lawrence,J. P., Brenna T., Jouni Z. E., Dvorak B., Pomegranate seed oil reduces intestinal damage in a rat model of necrotizing enterocolitis, Am J Physiol Gastrointest Liver Physiol., 2012, 8, 15; 303, 6, 744–751. 7.
10. Spilmonta M., Léotoinga L., Daviccoa M. J., Patrice Lebecquea P., Merciera S.,
Elisabeth Miot-Noiraulta E., Piletd P., Riosh L., Wittrant Y., Pomegranate seed oil prevents bone loss in a mice model of osteoporosis, through osteoblastic stimulation, osteoclastic inhibition and decreased inflammatory status, The Journal of Nutritional Biochemistry, 2013, 11, 24, 1840-1848